Sevgili okurlarım Çoklu ortam tasarım ilkelerini on madde üzerinden ayrı ayrı inceledik bu dersimizde. Mayer’ in yedi ilkesi yeni çalışmalarla güncellenmiş ve toplamda on iki madde olarak yayınlanmıştır.
1- Çoklu Ortam İlkesi:
Resim ve yazıya dayandırılan öğrenmeler, sadece yazı ile olan öğrenmelere göre daha üst düzeydedir.
2- Uzamsal yakınlık ilkesi:
Örneğin; bir maymunun kafesinin üzerine muz demeti bağlanıyor hemen alt kısmına ise bir sopa yerleştiriliyor maymun sopayı alıp muzu yere düşürüp yiyor. Bu böyle devam ederken sopa kafesin bir tarafına muzlar ise bir tarafına yerleştiriliyor. Böyle bir durumda maymun sopa ile muz arasındaki bağı kuramıyor. Bu yüzden kişiler, birbirleriyle ilişkili sözcük ve resimlerin sayfa üzerinde birbirine yakın olduğu ortamlarda, uzak olduğu ortamlara göre daha fazla ve daha iyi öğrenir. Resim konu ile ilişkili ise yakın olmalıdır aksi durumda öğrenen bağ kurmada zorlanır.
3- Zamansal yakınlık ilkesi:
Öğrenenler, birbiriyle ilişkili sözcük ve resimlerin peş peşe değil de birlikte sunulduğu ortamlar öğrenmeyi daha üst düzeye çıkarır. Birbirleriyle ilişkili metinlerin ve resimlerin aynı anda sunulduğunda beyinde aynı zamanda tutulurlar ve birbiri arasında zihinsel bağlantılar kurabilirler.
4- Tutarlılık ilkesi:
Kişiden bağımsız, konu ile alakası olmayan çoklu ortam üyelerini (sözcük, resim ve seslerin) konunun dışında tutmak öğrenmeyi daha kolay kılar.
5- Duyu biçimi ilkesi:
Animasyon ve seslendirilmiş sözcükler, anlatım ve yazı ile sunulmuş sözcüklere göre daha iyi öğrenilir.
6- Gereksizlik ilkesi:
Kişiler, animasyon ve anlatımın birlikte sunulduğu ortamlarda, animasyon, anlatım ve yazılı sözcüklerin birlikte sunulduğu ortamlara göre daha iyi öğrenirler.
7-Bireysel farklılıklar ilkesi:
Tasarımın etkisi, daha az bilgiye sahip öğrencilerde, daha çok bilgiye sahip olanlara göre daha yüksek olmaktadır. Belleğin konu hakkında bilgisi yoksa konular kişi tarafından daha çabuk algılanır. Boş bardak yarı dolu bardağa göre daha fazla su alır.
8-Dikkat Çekme ilkesi:
Önemli metinler ve resimler vurgulandığında öğrenme daha iyi olur. Tıpkı tonlamalar kullanılarak söylenen bir şiir gibi… Önemli kavramları farklı şekillerde dikkat çekici şekil de öğrenene verirsek öğrenmeler daha iyi olur..
9-Parçalara Bölme ilkesi:
Uygun biçimde bölümlere ayrıldığı durumlarda konular, konunun bölümlere ayrılmadan verilmesine göre daha iyi olur. Konular ara başlıklara ayrılarak çalışıldığında daha iyi öğrenilir. Örneğin; elmayı bütün olarak yediğimizde boğazımız tahriş olur ya da midemiz onu sindirmede zorlanır fakat elmalar parçalara ayrılırsa; hem sindirimi daha kolay olur hem de yemesi daha kolay olur.
10-Ön Alıştırma İlkesi:
Öğretilecek kavramları önceden bilindiğinde öğrenme daha iyi olur. Ön bilgi ile sonradan öğrenilecek bilgi birleşiminde yeni bilgilerin hafızaya kaydedilmesidir.
11-Görüntü İlkesi:
Gerçekleştirilen öğrenmede konuya hakim bir anlatıcının olması olmamasına göre daha iyidir.
12-Ses İlkesi:
Öğrenen kişinin kendisine hitap edecek seslerin başka bir insana ait olması öğrenmesini daha da kolaylaştırır. Yalnız öğrenmede makine sesi kullanılırsa öğrenmeler biraz daha zorlaşır.
METİNLERİN KULLANIMI:
Metin kullanılırken sade ve öz tasarımlar tercih edilmelidir. Bu metinler, ders içerisinde okunan yazılar olarak değil de ders anlatımını destekleyen, önemli noktaları öne çıkaran ipuçları olarak görülmelidir.
Metinler sınıf içerisinde farklı amaçlarla kullanılabilir. Bunlar :
- Kısa Tanımları ve Örnekleri Sunma
Tanımlar sade ve anlaşılır bir şekilde kullanıcıya verilmelidir.
- Benzerlik ve Farklılıkları Belirtme
Kullanıcının kavramlar arasında ki farklılıkların farkına varmasını sağlamak ve dikkat çekme amaçlı kullanılır.
- Sıralama ve Listelemeler
İçeriklerde zaman zaman birden fazla kavram, olay, nesne veya özelliğin listelenmesi gerekebilir. Metinler hem listelerin hem de varsa listelenen maddeler arasındaki zamansal ya da hiyerarşik ilişkilerin gösteriminde etkili birer araçtır.
- Sebep Sonuç Yapıları veya Açıklamaları Belirtme
Bu yapı daha çok iki ya da daha fazla kavramlar ve olaylar arasındaki ilişkileri tanımlamak ve açıklamak için kullanılır. Aslında bu ilişkiler bir animasyon ya da video yardımı ile daha iyi anlatılabilir. Ancak, bu materyaller bulunamadığı durumlarda ya da bu materyallerin gösterim öncesi veya sonrası durumlarda metinler kullanılabilir.
- Farklı Materyalleri Destekleme
Bilgi kümesi içerinde kullanılan diğer resim ya da animasyon gibi çoklu ortam öğelerini açıklamak, desteklemek, onları daha anlaşılır hale getirmek amacıyla kullanılır.
Sınıf İçinde Resim Kullanımı
Eğitimde Resim Kullanımı soyut kavramların hafızamızda somuta yakın bir şekilde canlanmasına imkan sağlar.
| Resim Kullanımının Avantajları
|
Resim Kullanımının Dezavantajları
|
|
Resim, her hangi bir donanım gerektirmediği için kullanımı kolaydır. |
Öğrenmeleri daha iyi sağlamak için bazen resim tasarlamamız gerekir. |
| Maliyeti yüksek değildir | Bazı resimlerin anlaşılması karışık ve zordur.
|
| Resimler her türlü öğrenme için ders içerisinde kullanılabilmektedir.
|
|
Resimlerin kullanım amaçları:
Dikkat Çekme: öğrenmelerde ilk olarak resimleri vererek konunun anlaşılabilirliğini kolaylaştırabiliriz.
Resimlerin Kullanım Çeşitleri
Resimler öğrenmeler için önem arz etmektedir.
- Görsellik sağlama
- Sunum
- Organize etme
- İlişkilendirme
- Hatırlatmayı kolaylaştırma
- Karşılaştırma
Görsellik sağlama: Anlatıma ve öğretime estetik, mizah veya motivasyon faktörleri katmak için yararlı olabilir. Öğrencilerin dikkatini başka yöne çekecek ve istenmeyen anlamlar çıkarabileceği resimlerden kaçınılmalıdır.
Sunum oluşturma: Ders içeriğini daha somut ve gerçekçi bir şekilde göstermek için kullanılır. Genellikle nesnenin gerçek fotoğrafı veya çizimi kullanılır. Bu resimler bilginin hızlı ve kolay bir şekilde sunulmasını sağlar.
Organizasyon oluşturma: Kavramların ve işlevlerin birbirleriyle ilişkisini veya bir olayın meydana geliş sırasını gösteren resimlerdir.
İlişki oluşturma: İki veya daha fazla değişken arasında var olan ilişkiyi göstermek amacıyla kullanılabilir. İstatistiki çizelgeler, grafikler örnek olarak verilebilir.
Yorum oluşturma: Gözlenmesi ve anlaması zor olan bilgileri göstermek ve bir konuyla alakalı kavram, ilke veya sebep-sonuç ilişkisini göstermek için bu resimlerden yararlanılabilir. Bu resimler kullanılarak öğrencilerden yorumlar oluşturması istenebilir.
Hatırlama amaçlı: konuları birbirleriyle ilişkilendirerek öğrenmeleri daha kolaylaştırmak için öğrenenlere gösterilen resimlerdir.
Değişimi gösterim: Genellikle sistematik bir şekilde ilerleyen olayların anlatımın da kullanılır.
gncsrgl 